જાણો પાંચમાં જ્યોતિર્લીંગ કેદારનાથ મંદિર વિશે

12 જ્યોતિર્લિંગોમાં પાંચમું

કેદારનાથ જ્યોતિર્લિંગ અથવા કેદારનાથ ધામ (કેદારનાથ મંદિર) એ ભગવાન શંકરને સમર્પિત એવું હિંદુઓનું પવિત્ર સ્થાન છે. આ સ્થળ હિમાલયની ગિરિમાળામાં ગઢવાલ ક્ષેત્રમાં ભારત દેશના ઉત્તર ભાગમાં આવેલા ઉત્તરાખંડ રાજ્યમાં રુદ્રપ્રયાગ જિલ્લામાં મંદાકિની નદીને કિનારે આવેલું છે. આ ધામ હવામાનની વિષમતાના કારણે તેમજ દુર્ગમ ભૌગોલિક પરિસ્થિતિઓને કારણે વર્ષ દરમ્યાન અક્ષયતૃતિયાથી શરૂ કરીને કાર્તિક સુદ પૂર્ણિમા સુધી દર્શન માટે ખુલ્લું રહે છે. ત્યારબાદ શિયાળાની શરૂઆત થતાં જ ભગવાનને સ્થળાંતરિત કરીને ઉખીમઠ ખાતે પૂજનઅર્ચન અર્થે લાવવામાં આવે છે. આ ક્ષેત્રનું નામ કેદારખંડ હોવાને કારણે ભગવાન સદાશિવને અહીં કેદારનાથ એટલે કે કેદારના નાથ તરીકે પૂજવામાં આવે છે.

આ સ્થળ દરિયાઈ સપાટીથી ૩૫૮૩ મીટર ( ૧૧,૭૫૫ ફૂટ ) જેટલી ઉંચાઈ પર આવેલું હોવાને કારણે અહી વર્ષના છ મહિના જેટલો સમય બરફ છવાયેલો રહે છે. કેદારનાથ મંદાકિની નદીના કિનારે વસેલું છે. ત્યાંથી ઉપરના ભાગમાં ચોરાબારી ગ્લેશીયર આવેલું છે.આ સ્થળે જવા માટે ગૌરીકુંડ સુધી વાહનોની સગવડ મળે છે, જે કેદારનાથથી ૧૪ કિ.મી. જેટલા અંતરે આવેલું છે.સૌથી નજીકના રેલ્વેસ્ટેશન હરિદ્વાર અને ઋષિકેશ અને વિમાનમથક દહેરાદૂન ( જોલી ગ્રાંટ હવાઈ મથક ) ખાતે આવેલા છે.

ઇ.સ. ૨૦૧૩માં આવેલા પૂરને કારણે ગૌરીકુંડથી રામબાડાનો જૂનો રસ્તો સંપૂર્ણ પણે ધોવાઈ ચુક્યો છે.

કથા

મંદિર કોણે બનાવ્યું તે અંગે કોઈ પ્રમાણિત ઉલ્લેખ નથી, પરંતુ એવું કહેવામાં આવે છે કે તેની સ્થાપના આદિગુરુ શંકરાચાર્યે કરી હતી. આ મંદિર ૬ ફુટ ઊંચા ચોરસ પ્લેટફોર્મ પર બનાવવામાં આવ્યું છે. મંદિરનો મુખ્ય ભાગ મંડપ અને ગર્ભગૃહની ફરતે પરિભ્રમણ માર્ગ છે. નંદી બહાર આંગણે બેઠો છે.

હિમાલયના કેદાર પર્વત પર, ભગવાન વિષ્ણુના મહાતપસ્વી અવતાર નર અને નારાયણ તપસ્યા કરી હતી. તેમની ઉપાસનાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શંકર પ્રગટ થયા અને તેમની વિનંતી પ્રમાણે જ્યોતિર્લિંગ તરીકે હંમેશ માટે જીવવાનું પ્રદાન કર્યું. આ સ્થાન હિમાલયમાં કેદાર તરીકે ઓળખાતા કેદારનાથ પર સ્થિત છે.

વિશેષ માન્યતા

કેદારનાથ મંદિર ઉત્તરાખંડનું સૌથી મોટું શિવ મંદિર છે. જે કાટવા પત્થરોના વિશાળ પથ્થરોને જોડીને બનાવવામાં આવી છે. આ ખડકોનો રંગ ભૂરા રંગનો છે તેનો ગર્ભસ્થાન ખૂબ જ જૂનો છે, જે આશરે 80 મી સદીની આસપાસ હોવાનું માનવામાં આવે છે.

આ ધામ ચાર ધામ યાત્રાનો ત્રીજો પડાવ છે. કેદારનાથ મંદિરની માન્યતા એવી પણ છે કે જે વ્યક્તિ કેદારનાથને જોયા વિના બદ્રીનાથની મુલાકાત લે છે. તેની યાત્રા નિરર્થક (અપૂર્ણ, અર્થહીન) બની જાય છે.

કર્મપુરાણમાં એવું કહેવામાં આવ્યું છે કે મહાલય તીર્થમાં સ્નાન કરવાથી અને કેદારનાથની યાત્રા કરવાથી બધા પાપનો નાશ થાય છે.

આ સ્થાન વિશે, એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યોતિર્લિંગનું દર્શન બધા પાપોથી મુક્તિ આપે છે.

અમારો આ લેખ વાચવા માટે તમારો ખુબ ખુબ આભાર, અમે આશા રાખીએ છીએ કે તમને આ લેખ ગમ્યો હશે, તો આ લેખને વધુમાં વધુ શેર કરો. બસ એવું જ કઈંક જીવન જરૂરિયાત તેમજ અન્ય મહત્વની માહિતી મેળવવા માટે અમારું પેજ "અમે ગુજ્જુ ગ્રેટ" લાઇક કરો અને તમારા દરેક મિત્રો સાથે અવશ્ય શેર કરો. જય જય ગરવી ગુજરાત આભાર...

Disclaimer: The views and opinions expressed in article/website are those of the authors and do not necessarily reflect the official policy or position of Ame Gujju Great. Any content provided by our authors are of their opinion, and are not intended to malign any religion, ethic group, club, organization, company, individual or anyone or anything.