જાણો બારમાં જ્યોતિર્લીંગ ઘૃષ્ણેશ્વર મંદિર વિશે

12 જ્યોતિર્લિંગોમાં છેલ્લું

ઘૃષ્ણેશ્વર કે ઘુષ્મેશ્વર, એ ભગવાન શિવના બાર જ્યોતિર્લિંગમાંનું એક જ્યોતિર્લિંગ છે. આ મંદિર ભારતમાં આવેલા મહારાષ્ટ્ર રાજ્યના ઔરંગાબાદ નજીક આવેલા શહેર દૌલતાબાદથી ૧૧ કિમી દૂર અવેલું છે. આ મંદિર વિશ્વ પ્રસિદ્ધ ઇલોરાની ગુફાઓ નજીક આવેલું છે. ઘૃષ્ણેશ્વર મંદિરનું પુન:નિર્માણ ૧૬મી સદીમાં વેરુળના માલોજી રાજે ભોંસલે (શિવાજીના દાદાજી)દ્વારા કરવામાં આવ્યું અને ત્યાર બાદ ૧૮મી સદીમાં અહિલ્યાબાઈ હોળકર દ્વારા તેનું પુન:નિર્માણ કરાયું. અહીલ્યાબાઈએ બનારસના કાશીવિશ્વનાથ મંદિર અને ગયાના વિષ્ણુપુર મંદિરનું પણ પુનર્નિર્માણ કરાવ્યું હતું.

કથા

ઘુશ્મેશ્વર જ્યોતિર્લિંગની સ્થાપના પાછળ એક રોચક વાર્તા છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે સુધર્મા નામનો બ્રાહ્મણ દક્ષિણ દિશામાં દેવગિરિ પર્વત પાસે રહેતો હતો. તેની પત્નીનું નામ સુદેહા હતું. બંનેને કોઈ સંતાન નહોતું. સંતાનો લેવાની ઇચ્છાથી, સુદેહાએ તેના પતિને તેની પોતાની નાની બહેન ઘુશ્માં સાથે લગ્ન કરવાનું કહ્યું. પત્નીના કહેવાથી સુધર્માએ ઘુશ્માં સાથે લગ્ન કર્યાં. લગ્ન પછી બંને બહેનો સુધર્મના પ્રેમમાં પડવા લાગી. ઘુષ્મા ભગવાન શિવના એક મહાન ભક્ત હતા, તે રોજ પાર્થિવ શિવલિંગ બનાવીને તેમની પૂજા કરતા અને પૂજા પછી તળાવમાં તેનું વિશર્જન કરતા.

થોડા સમય પછી, જ્યારે ઘુશ્માને એક દીકરો થયો, ત્યારે સુદેહા તેની ઇર્ષા કરી. એક દિવસ સુદેહાએ ઘુશ્માના દીકરાની હત્યા કરી અને તેની લાશને તે જ તળાવમાં ફેંકી દીધી જ્યાં ઘુશ્માએ તેના શિવલિંગોનું વિશર્જન કર્યું જ્યારે ઘુશ્માને તેના પુત્રની હત્યાની જાણ થઈ ત્યારે તેનું મન જરાય ખળભળાટ મચાવ્યું ન હતું. તેણી રોજની જેમ શિવલિંગ બનાવીને તેમની પૂજા શરૂ કરી હતી અને ઈશ્વર પાસેથી પુત્રને પાછો મેળવવા ઈચ્છે છે. પૂજા પછી, જ્યારે ઘુષ્મા તળાવમાં શિવલિંગોને વિશર્જન કરવા ગઈ ત્યારે તેનો પુત્ર જીવંત તળાવના કાંઠે ઊભો હતો. પુત્રના મોતનું કારણ જાણીને પણ ઘુશ્માને તેની મોટી બહેન પ્રત્યે કોઈ ગુસ્સો ન આવ્યો. ઘુષ્માની આ સરળતા અને ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શિવ તેમની પાસે આવ્યા અને તેમને વરદાન માંગવાનું કહ્યું. ભગવાન શિવને આ બોલ્યા પર, ઘુશ્માએ ભગવાનને તેની બહેનને તેના ગુના માટે પૂછ્યું અને આ સ્થળે કાયમ રહેવા કહ્યું. ઘુશ્માના કહેવા પર ભગવાન ઘુશ્મેશ્વર લિંગ સમાન સ્થાને સ્થિત થયા.

વિશેષ માન્યતા

• જ્યોતિર્લિંગ ‘ ઘુશ્મેશ્વર’ પાસે એક સરોવર પણ છે જે શિવાલય તરીકે ઓળખાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે જ્યોતિર્લિંગ સાથે ભક્તો પણ આ તળાવની મુલાકાત લે છે. ભગવાન શિવ તેમની બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ કરે છે.
• શાસ્ત્રો અનુસાર, યુગલ જેમને બાળ સુખ નથી મળતું તે અહીં આવીને સંતાન મેળવી શકે છે.
• એવું માનવામાં આવે છે કે આ તે જ તળાવ છે જ્યાં ઘુશ્માં બનાવેલા શિવલિંગનું વિશર્જન કરતા હતા અને તેના કાંઠે, તેમણે તેમના પુત્રને જીવંત કર્યા. સાવન મહિના દરમિયાન દર વર્ષે લાખો ભક્તો અહીં આવે છે. સામાન્ય દિવસોમાં અહીં મોટી સંખ્યામાં લોકો પહોંચે છે.
• ઘુશ્મેશ્વર મંદિરમાં પુરુષો માટે વિશેષ નિયમ છે કે, મંદિરના ગર્ભગૃહમાં પ્રવેશતા પહેલા ચામડાની બનેલી વસ્તુ મંદિરની બહાર રાખવી પડે છે.

અમારો આ લેખ વાચવા માટે તમારો ખુબ ખુબ આભાર, અમે આશા રાખીએ છીએ કે તમને આ લેખ ગમ્યો હશે, તો આ લેખને વધુમાં વધુ શેર કરો. બસ એવું જ કઈંક જીવન જરૂરિયાત તેમજ અન્ય મહત્વની માહિતી મેળવવા માટે અમારું પેજ "અમે ગુજ્જુ ગ્રેટ" લાઇક કરો અને તમારા દરેક મિત્રો સાથે અવશ્ય શેર કરો. જય જય ગરવી ગુજરાત આભાર...

Disclaimer: The views and opinions expressed in article/website are those of the authors and do not necessarily reflect the official policy or position of Ame Gujju Great. Any content provided by our authors are of their opinion, and are not intended to malign any religion, ethic group, club, organization, company, individual or anyone or anything.