જાણો નવામાં જ્યોતિર્લીંગ વૈદ્યનાથ મંદિર વિશે

12 જ્યોતિર્લિંગોમાં નવમું

વૈદ્યનાથ એ ભારતમાં આવેલા શિવજીના બાર જ્યોતિર્લિંગ પૈકિનું એક છે. તેને વૈદ્યનાથ ધામ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ મંદિર ઝારખંડના સંથાલ પરગણામાં આવેલું છે. પૂર્વ રેલવેના જસીડી સ્ટેશનથી એક બ્રાન્ચ લાઈન જાય છે, જેના પર તે આવેલું છે. મંદિરની પાસે એક તળાવ છે અને ત્યાં ધર્મશાળા છે. અહીંનાં જળવાયુથી કોઢ, રક્તપિત્ત વગેરે મટી જાય છે. તેથી યાત્રિકો દૂર દૂરથી કાવડમાં જળ લાવીને વૈજનાથ પર ચઢાવે છે. તેથી તે વૈદ્યનાથ તરીકે ઓળખાય છે. લોકો તેને વૈજનાથ પણ કહે છે.

કથા

ભગવાન શિવના ભક્ત રાવણ અને બાબા વૈદ્યનાથની કથા ખૂબ જ અનોખી છે. દંતકથા અનુસાર, દશાનન રાવણ હિમાલય પર ભગવાન શંકરને પ્રસન્ન કરવા માટે તપસ્યા કરી રહ્યા હતા. એક પછી એક તેનું માથું કાપીને તે શિવલિંગને અર્પણ કરી રહ્યા હતા. 9 માથાની અર્પણ કર્યા પછી, જ્યારે રાવણ દસમા માથાનો શિરચ્છેદ કરવા જઇ રહ્યો હતો, ત્યારે ભોલેનાથ ખુશ થયા અને વરદાન માગવાનું કહ્યુ.

ત્યારે રાવણે ‘કામના લિંગ’ લંકા લઈ જવા માટે વરદાન માંગ્યું. રાવણને સોનાની લંકા ઉપરાંત ત્રણેય જગતમાં શાસન કરવાની શક્તિ જ નહોતી, સાથે સાથે અનેક દેવતાઓ, યક્ષ અને ગંધર્વને કેદ કરી લંકામાં રાખ્યા હતા. આ કારણે રાવણે ઇચ્છા વ્યક્ત કરી કે ભગવાન શિવએ કૈલાસ છોડીને લંકામાં જ રહેવું જોઈએ. મહાદેવે તેની ઇચ્છા પૂરી કરી, પણ એક શરત મૂકી. તેણે કહ્યું કે જો તમે શિવલિંગને રસ્તામાં ક્યાંય મૂકી દો, તો હું ફરીથી ત્યાં રહીશ અને જાગીશ નહીં. રાવણે શરત સ્વીકારી.

અહીં ભગવાન શિવને કૈલાસથી વિદાય લેતા સાંભળતાંની સાથે જ બધા દેવતાઓ ચિંતિત થઈ ગયા. આ સમસ્યા હલ કરવા માટે બધા ભગવાન વિષ્ણુ પાસે ગયા. પછી શ્રી હરિએ લીલાની રચના કરી. ભગવાન વિષ્ણુએ વરુણદેવને અચમન દ્વારા રાવણના પેટમાં પ્રવેશ કરવા કહ્યું. તેથી, જ્યારે રાવણ શિવલિંગ લઇને શ્રીલંકા જય રહ્યા ત્યારે દેવઘર પાસે તેમને લઘુશંકા લાગી.

આવી સ્થિતિમાં રાવણે શિવલિંગને એક ગૌભક્ષીને આપ્યો અને ટૂંક સમયમાં આરામ કરવા ગયા. એવું કહેવામાં આવે છે કે ભગવાન વિષ્ણુ બેજુ નામના ગૌભક્ષી રૂપમાં હતા. આ તીર્થસ્થળ વૈદ્યનાથ ધામ અને રાવનેશ્વર ધામ બંને નામોથી પણ પ્રખ્યાત છે. પૌરાણિક કથાઓ મુજબ, રાવણ ઘણા કલાકો સુધી લઘુશંકા પર હતા, જે આજે પણ દેવઘરમાં તળાવની જેમ છે. અહીં બૈજુએ શિવલિંગને પૃથ્વી પર સ્થાપિત કર્યું.

જ્યારે રાવણ પાછો ફર્યો, ત્યારે લાખો પ્રયત્નો કર્યા પછી પણ તે શિવલિંગને ઉપાડી શક્યો નહીં. પછી તે પણ ભગવાનની આ લીલા સમજી ગયા અને ગુસ્સે ભરાયેલા શિવલિંગ ઉપર અંગૂઠો લગાવીને તે ચાલ્યો ગયો. તે પછી બ્રહ્મા, વિષ્ણુ અને અન્ય દેવતાઓ આવ્યા અને તે શિવલિંગની પૂજા કરી. શિવના દર્શન થતાંની સાથે જ તમામ દેવી-દેવીઓએ તે જ સ્થળે શિવલિંગની સ્થાપના કરી અને શિવની પ્રશંસા કરી અને સ્વર્ગમાં પાછા ગયા. ત્યારથી મહાદેવ દેવઘરમાં ‘કામના લિંગ’ તરીકે બેસે છે.

વિશેષ માન્યતા

• આ મંદિરની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે તેની ટોચ પર ‘પંચશૂલ’ છે, ત્રિશૂલ નથી, જેને સુરક્ષા કવચ તરીકે ગણવામાં આવે છે.
• આ પંચશૂલ વિશે ધર્મચાર્યોના જુદા જુદા મત છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન શિવ માત્ર પંચશૂલના દર્શનથી જ પ્રસન્ન થય જાય છે.
• ઘણા ધર્મચાર્ય માને છે કે પંચશુલ માનવ શરીરમાં હાજર પાંચ વિકારો – કામ, ક્રોધ, લોભ, મોહ અને ઈર્ષ્યાનો નાશ કરવાનું પ્રતીક છે.

અમારો આ લેખ વાચવા માટે તમારો ખુબ ખુબ આભાર, અમે આશા રાખીએ છીએ કે તમને આ લેખ ગમ્યો હશે, તો આ લેખને વધુમાં વધુ શેર કરો. બસ એવું જ કઈંક જીવન જરૂરિયાત તેમજ અન્ય મહત્વની માહિતી મેળવવા માટે અમારું પેજ "અમે ગુજ્જુ ગ્રેટ" લાઇક કરો અને તમારા દરેક મિત્રો સાથે અવશ્ય શેર કરો. જય જય ગરવી ગુજરાત આભાર...

Disclaimer: The views and opinions expressed in article/website are those of the authors and do not necessarily reflect the official policy or position of Ame Gujju Great. Any content provided by our authors are of their opinion, and are not intended to malign any religion, ethic group, club, organization, company, individual or anyone or anything.